Θρησκευτικά Μνημεία

Ακόμα, ένας ιστορικός ναός του Αγίου Γεωργίου, που χρονολογείται γύρω στο 1800 βρίσκεται στο χωριό της Αγίας Παρασκευής, στους πρόποδες του Μπέλλες.Χαρακτηρίζεται από πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο, στον οποίο κυριαρχεί η παραδοσιακή εικονογραφία των αρχών του 19^ου αιώνα.

Χτισμένος το 1888

Στα ερείπια του εγκαταλελειμμένου οικισμού του Άνυδρου, σε μια ήρεμη λοφώδη περιοχή με πυρήνα τον παλιό ναό του Αγίου Γεωργίου ο επισκέπτης αντικρίζει το ιερό ησυχαστήριο Αγίου Γεωργίου Ανυδρού που ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1991 και είναι σχετικά αυτοδύναμο με υψηλή επιστασία του Μητροπολίτη Γουμένισσας.

Η δύναμη του ησυχαστηρίου είναι 10 μοναχές. Ο ναός, κλασική βασιλική, κτίσθηκε μεταξύ του 1800 και 1830 και διατηρεί ιδιαίτερα αξιόλογο Βυζαντινό διάκοσμο με ξυλόγλυπτα και εικόνες της εποχής στο τέμπλο και την οροφή. Στο συγκρότημα της Μονής ανήκει η νέα εκκλησία της Παναγίας Παραμυθιάς με δύο παρεκκλήσια. Λειτουργεί διώροφος ξενώνας με δύο αρχονταρίκια, χώρος έκθεσης εικόνων και χειροποίητων αντικειμένων από τις μοναχές και αίθουσα φιλοξενίας και φαγητού. Η νέα πτέρυγα περιλαμβάνει τα εργαστήρια και τα κελιά των μοναχών.

Εκεί κοντά βρίσκεται, επίσης, η γυναικεία μονή Ανύδρου, που αποτελεί ενδιαφέρον προσκύνημα.

Η Αξιούπολη είναι συνδεδεμένη κατά τη διάρκεια της ιστορικής της διαδρομής με την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.

Ο ναός χρονολογείται από τον 16^ο αιώνα κι αποτελεί τυπικό δείγμα μεταβυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής με πλούσιο αγιογραφικό διάκοσμο.

Σήμερα στη πόλη λειτουργεί ο νέος ναός του Αγίου Δημητρίου, που είναι χτισμένος δίπλα στον παλαιό κι εντυπωσιάζει με τη μεγαλοπρέπεια του.

Με εντυπωσιακό καμπαναριό, βασιλικού ρυθμού. Χτίσθηκε το 1806.

Χτίσθηκε το 1750, βασιλικού ρυθμού με θαυμάσιες τοιχογραφίες.

Σε μία από τις όμορφες πλαγιές του όρους Πάικου σε υψόμετρο 700 περίπου μέτρων και σε απόσταση 7χιλιομέτρων από τη Γουμένισσα, πάνω στον οικισμό Πεντάλοφο, βρίσκεται το Μοναστήρι του Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου.

Το Μοναστήρι είναι Μετόχι της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας Αγίου Όρους, έχει εξάρτηση και ομοιότητες μ'αυτό. Η δημιουργία και η ανάπτυξη της Μονής Οσίου Νικοδήμου επιτεύχθηκε με την έμπνευση, τους οραματισμούς και την εργώδη προσπάθεια του Ηγουμένου αρχιμανδρίτη Χρυσοστόμου και της αρχικής τριμελούς ομάδας νέων που τον πλαισίωναν.Το 1981 θεμελιώθηκε το Καθολικό της Μονής -κεντρικός ναός- με την παρουσία τριών Μητροπολιτών. Είναι ένας ναός αφιερωμένος στον Άγιο Νικόδημο (το ισόγειο τμήμα είναι αφιερωμένο στους Αγίους Ραφαήλ, Νικόλαο και Ειρήνη).

Εκεί για πρώτη φορά μεταφέρθηκε εκτός Αγίου Όρους η ιερή κάρα του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, προστάτη της Μονής, μιας μεγάλης προσωπικότητας του νεώτερου ελληνισμού, του πολυγραφότερου εκκλησιαστικού συγγραφέα του 18ου και του 19ου αιώνα. Ο Νάξιος στην καταγωγή Άγιος Νικόδημος, ο Αγιορείτης ήταν ο λόγιος και σοφός διδάσκαλος της Τουρκοκρατίας, ο διδαχος του υπόδουλου ελληνισμού που με τα βιβλία του έθρεψε πνευματικά γενιές ολόκληρες ραγιάδων, που θωράκισε τους Ρωμιούς και τους προστάτευε από τους δύο σοβαρούς κινδύνους εκείνης της εποχής, τον εξισλαμισμό και τον εκλατινισμό.

Η Ιερά μονή Παναγιάς στη Γουμένισσα είναι ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια της Μακεδονίας ενώ ιστορικά αποτέλεσε το μεγαλύτερο θρησκευτικό κέντρο της περιοχής σε ολόκληρη την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1430-1912).

Άλλωστε με επίκεντρο την Μονή δημιουργήθηκε και η μικρή ομώνυμη πόλη που αποτελεί και την έδρα της νεοσύστατης (από το 1991 μ.Χ.) Μητρόπολης Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως & Πολυκάστρου.

Η εκκλησία της Παναγίας της Γουμένισσας με τη θαυματουργή εικόνα βρίσκεται μέσα στην πόλη της Γουμένισσας και αξίζει κανείς να την επισκεφθεί.

Θεωρείται ότι ήταν καθολικό μοναστήρι, που στον 14ο αιώνα παραχωρήθηκε στην Μονή του Αγίου Όρους. Η σημερινή εκκλησία κτίσθηκε το 1802. Το 1837 ανακαινίσθηκε το ιερό, ενώ στα μέσα του 19ου αιώνα επεκτάθηκε προς τα δυτικά. Στο εσωτερικό της εκκλησίας, η οποία ανήκει στον τύπο της τρλικλιτης ξυλόστεγης Βασιλικής, με πολυγωνική αψίδα Ιερού από λαξευτή πέτρα, υπάρχει ένα εξαιρετικό ξυλόγλυπτο σύνολο (τέμπλο κιβώτιο Αγίας Τράπεζας, προσκυνητάρι).

Στο προσκυνητάρι είναι τοποθετημένη η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που καθιστά το ναό σημαντικό λατρευτικό κέντρο.

Ιερά Μονή Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης

Ιδρύθηκε το 1992. Εντυπωσιακό το χειροποίητο ξυλόγλυπτο τέμπλο του παρεκκλησίου των Μυροφόρων που είναι έργο πατέρων της ιστορικής Σερβικής Μονής Ντέτσανι (14^ος αιώνας).

Υπάρχουν ιερά λείψανα των τριών Αγίων που φυλάσσονται στη Μονή και εκτίθενται σε προσκύνηση. Πληροφορίες: 23430 42104.

Κτισμένη το 1801 στο χωριό Γρίβα, που κατοικείται από το 817, η εκκλησία σώθηκε όταν το χωριό κάηκε από τους Τούρκους στις 15 Οκτωβρίου 1912.

Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική της οποίας τα δάπεδα ήταν αρχικά κατασκευασμένα με πέτρα δολομίτη, που αφθονεί στο Πάικο, και με την πάροδο των ετών με μαρμάρινες πλάκες κατά περίσταση. Ο χώρος του ναού φωτίζεται από τα πλαϊνά παράθυρα και από σειρά πολύλοβων παραθύρων πάνω από το Ιερό. Το κεντρικό κλίτος καλύπτεται από αμφίκλινη (σαμαρωτή) ξύλινη στέγη με κεντρική υπερύψωση, ενώ τα πλάγια κλίτη με μονόρρηκτη (επικλινή) ξύλινη στέγη.

Διασώζονται ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες παρότι διατηρήθηκε μόνο η αγιογράφηση της γυναικείας πλευράς του ναού.

Η Γρίβα απέχει μόλις 5 χιλιόμετρα από τη Γουμένισσα και πρόκειται για γραφικό οικισμό του οποίου τα παλαιότερα κτίσματα έχουν φρουριακό χαρακτήρα με λιθόκτιστο περιμετρικό τοίχο, που μαρτυρεί το χαρακτήρα της περιοχής τα παλαιότερα χρόνια.

Στο Παλιό Γυναικόκαστρο υπάρχει η μεταβυζαντινή εκκλησία των αρχών του 19^ου αιώνα, αφιερωμένη στον Άγιο Νεομάρτυρα Ιωάννη ή Νάννο. Ωστόσο, η εκκλησία, μαζί με τη μνήμη του προαναφερθέντος νεομάρτυρα τιμά κι αυτήν της Οσίας Παρθενομάρτυρος Θεοδοσίας. Η εκκλησία χτίστηκε πριν το 1835, παρά το γεγονός ότι στην επιτύμβια πλάκα αναφέρεται το έτος το 1838. Ακόμα, παλαιότερη φαίνεται ότι είναι η εκκλησία στην Κορομηλιά, τα ερείπια της οποίας βρέθηκαν σε αγρόκτημα και χρονολογούνται στον 14^ο ή 15^ο αιώνα.

Βυζαντινή, χτισμένη περίπου το 1850.

Βασιλικού ρυθμού με δεσποτικές εικόνες του 1837. Χτίσθηκετηδεκαετία 1830 – 1840.

Του 19^ου αιώνα.

Μια εκκλησία που ανάγεται στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είναι αυτή του Άη-Γιάννη, στο χωριό Κολχίδα, λίγα χιλιόμετρα νότια του Κιλκίς, στην ανατολική όχθη του Γαλλικού ποταμού.

Οι τοιχογραφίες του ναού ανήκουν στον 12^ο αιώνα. Η μικρή τρίκλιτη εκκλησία χτίστηκε στο λόφο απέναντι απ’ το χωριό, ενώ το ασκητάριο άρχισε να λειτουργεί μέσα στο σπήλαιο της Ζωοδόχου Πηγής, που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του οχυρωμένου λόφου.

Ακόμα, όμορφες μικρές εκκλησίες με παλαιότητα μεγαλύτερη του αιώνα, που αξίζει να επισκεφθεί κανείς, είναι αυτή της Αγίας Τριάδας στο Κάτω Θεοδωράκι των Κρουσίων, καθώς και του Ιωάννου του Προδρόμου, που βρίσκεται στο Ελευθεροχώρι του Δήμου Χέρσου.

Βασιλικού ρυθμού, με θαυμάσιες τοιχογραφίες. Χτίσθηκετο 1851 καιανακαινίσθηκετο 1954.

Χτίσθηκε το 1750, βασιλικού ρυθμού. Οι εικόνες του τέμπλου είναι του αγιογράφου Σακελαρίου Παπαχρήστου.

Παλαιός ναός αρχές του 19^ου αιώνα βασιλικού ρυθμού.

Πρώην τζαμί του περασμένου αιώνα με εικόνες φερμένες από την Ανατολική Θράκη.

Ο Άγιος Γεώργιος Μεταλλικού είναι πρωϊμότερος του ναού Αγίου Γεωργίου Κιλκίς αφού χρονολογείται στα 1821.

Ο εικονογραφικός του διάκοσμος αποδίδεται στην οικογένεια του αγιογράφου Ζωσιμά από την Κολακιά (σημερινή Χαλάστρα).

Βασιλικού ρυθμού, αρχές του 19^ου αιώνα.

Χτίσθηκε περίπου το 1856 – 1858. Βασιλικού ρυθμού.

Βασιλικού ρυθμού, χτισμένη το 1862, με παλιές τοιχογραφίες εικόνες και βιβλία.

Χτισμένος το 1805-1806, βασιλικού ρυθμού με αξιόλογες τοιχογραφίες.

Βασιλικούρυθμού. Χτίσθηκετο 1850.

Στο Χωρύγι, υπάρχει μεταβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που χρονολογείται στα 1805.